../ IS  
Útgefiđ gćđaskjal: Leiđbeiningar
Skjalnúmer: Rklín-035
Útg.dags.: 12/16/2021
Útgáfa: 10.0
2.02.01.01 Blóđgös, slagćđa, bláćđa og hárćđa.
    Hide details for AlmenntAlmennt
    Á klínískri lífefnafrćđideild LSH eru blóđgös mćld á ABL blóđgasmćla frá Radiometer. Ţessi ki eru einnig stađsett á nokkrum klínískum deildum. Hćgt er ađ leita sér frekari upplýsinga á heimasíđu Radiometer . Bođiđ er upp á mismunandi hópa af blóđgasmćlingum.
    Eingöngu á LSH-Fossvogi er bođiđ upp á mćlingar á kreatínin í blóđgasmćlum enn sem komiđ er.

    Eftirfarandi blóđgashópar eru í bođi:
    Slagćđa: SB SBG SBB SBL SBLK
    Bláćđa: SBV SBVK
    Hárćđablóđgös á SAk.

    Grunnatriđi rannsóknar: Blóđgös er samheiti sem notađ er um hlutţrýsting súrefnis (pO2) og koldíoxíđs (pCO2) í blóđi. Auk ţessara gilda er sýrustig blóđsins (pH) og súrefnismettun (sO2) mćld. Bíkarbónat (HCO-3), standard bíkarbónat og standard base excess (BEecf) eru reiknađar stćrđir.

    Einnig er hćgt ađ panta Karboxýhemoglóbín (CoHb) og Methemoglóbín (MetHb). Total koldíoxíđ (tCO2) á ABL blóđgastćkjum er reiknuđ stćrđ en P-Koldioxiđ er ensýmatísk mćling sem gerđ er efnagreiningartćkjum á rannsóknadeildunum.
    Bođiđ er upp á mćlingar úr slagćđa-, bláćđa- og hárćđablóđi.

    Ábendingar: Blóđgasmćlingar eru oftast gerđar á sjúklingum međ alvarlegar öndunar- og/eđa efnaskiptatruflanir. Einnig viđ ýmsar eitranir, slys og fleira.
    Mćlt er međ ţví ađ mćla slagćđablóđgös ef um alvarlega veika sjúklinga er ađ rćđa.

    Ađferđ: Elektróđur (jónasérhćfđar) eru notađar til mćlinga á sýrustigi og hlutţrýstingi súrefnis og koldíoxíđs. Mćlt á blóđgasmćli frá Radiometer, stađlar og kontról fengin frá sama fyrirtćki.

    Mögulegar viđbótarrannsóknir: Laktat, glúkósi, natríum, kalíum, klóríđ, kalsíumjónir óleiđrétt og leiđrétt viđ pH 7,4, karboxýhemóglóbín (COHb), methemóglóbín (metHb), oxyhemóglóbín (OxHb), hlutţrýstingur súrefnis ţar sem 50% hemoglóbíns er mettađ (P50).

    Athugiđ ađ munur er á mćlingum á ABL blóđgastćkjum og efnagreiningartćkjum á rannsóknadeild. Sem dćmi ef fylgjast ţarf međ natríumgildi sjúklings er mćlt međ ţví ađ mćla annađ hvort á ABL tćki eđa efnagreiningartćki rannsóknadeildar. Mismunandi ađferđafrćđi er beitt ţannig ađ mćling á heilblóđi á blóđgasmćli er gerđ međ beinni jónasérhćfđri elektróđu en á efnagreiningartćkjum rannsóknadeilda er um óbeina mćlingu ađ rćđa á plasma eđa sermi. Fleiri ţćttir í blóđi geta truflađ óbeinu mćlinguna eins og prótein og lípíđ. Natríum gildin mćlast ađ jafnađi um 3-4 mmól/L lćgri í heilblóđi (á ABL blóđgastćkjunum) en innan viđmiđunarmarka og innan marka ytra gćđamats og er ţví ráđlagt ađ fylgja sjúklingum eftir t.d. sem veriđ er ađ međhöndla međ natrium á annađ hvort tćkiđ. Tćkin geta einnig reiknađ út ýmsar stćrđir eins og anjónabil međ eđa án kalíum. Auk ţess er hćgt ađ mćla kreatinin á ABL tćkin á Rannsóknakjarna í Fossvogi.

    Verđ: Sjá gjaldskrá

    Hide details for Sýnataka, sending og geymslaSýnataka, sending og geymsla
    Pöntun rannsóknar
    Skrá ţarf upplýsingar um hvort súrefni sé gefiđ og hversu mikiđ og nákvćman sýnatökutíma.

    Sýnataka: Leiđbeiningar um blóđtöku úr slagćđ og hárćđ
    Gerđ og magn sýnis:
    Fullorđnir: Blóđ, ađ lágmarki 300 µl (400 µl ef á ađ mćla kreatinin), er tekiđ í ţar til gerđa plastsprautu međ heparíni.
    Gćtiđ ţess ađ loft sé ekki í sprautunni. Blandiđ síđan vel en varlega til ađ koma í veg fyrir storkumyndun.
    Ung börn: Blóđ er tekiđ í ţar til gerđ hárrör međ heparíni.

    Sending og geymsla
    Sýni sendist STRAX viđ stofuhita.
    Sýni geymist ađ hámarki í 30 mínútur viđ stofuhita.
    Ef einnig á ađ mćla laktat ţarf ţađ ađ gerast innan 15 mínútna frá sýnatöku.
    Sýni fyrir blóđgasmćlingar má ekki senda í rörpósti.
    Hide details for ViđmiđunarmörkViđmiđunarmörk

    Slagćđablóđ

    Mćling
    Aldur
    Viđmiđunarmörk
    Eining
    Heimild
    aB-pH
    Styrkur vetnisjóna
    7,35 - 7,45
    3
    aB-pCO2
    Hlutţrýstingur koldíoxíđs
    Konur
    Karlar
    34 - 45
    35 - 48
    mmHg
    3 og 5
    aB-pO2
    Hlutţrýstingur súrefnis
    <50ára
    >50ára

    75 - 98
    60 - 98
    mmHg
    3
    aB- HCO3-
    Aktuelt bíkarbónat
    cHCO3- (P)c
    22 - 27
    mmól/L
    2
    aB-BE(st)
    Standard base excess (cBEecf)
    +/- 3
    mmól/L
    1
    aB-Standard bíkarbónat
    cHCO3- (P,st)
    22 - 27
    mmól/L
    1
    aB-sO2
    Súrefnismettun mćld
    <7 daga
    >7 daga
    40 - 90
    95 - 98
    %
    2
    aB-O2Hb Oxyhemoglóbin
    90 - 95
    %
    3
    ctO2 Súefnisţéttni
    Konur
    Karlar
    7,1 - 8,9
    8,4 - 9,9
    mmól/L
    3
    B-p-50
    24 - 28
    mmHg
    4
    aB-Laktat
    0,38 - 1,34
    mmól/L
    2
    aB-Glúkósi
    <1 dags
    1 dags-<2ja daga
    2ja daga-<4 vikna
    4 vikna-<18 ára
    > 18 ára
    1,7 - 3,4
    2,2 - 3,4
    2,7 - 4,5
    3,3 - 5,6
    4,0 - 6,0
    mmól/L
    2
    aB-tHb
    <12 tíma
    <8 daga
    8 daga-< 3ja vikna
    3ja vikna-<5 vikna
    5 vikna-<3ja mán
    3ja mán-<4ja mán
    4ja mán-<7mán
    7 mán-< 3ja ára
    3ja ára -<9 ára
    9 ára-<13 ára
    13 ára-<19 ára


    >19 ára
    Stúlkur
    135 - 195
    145 - 225
    135 - 215
    125 - 205
    100 - 180
    90 - 140
    95 - 135
    105 - 135
    115 - 135
    115 - 155
    120 - 160

    Konur
    117-153
    Drengir

    145 - 225
    135 - 215
    125 - 205
    100 - 180
    90 - 140
    95 - 135
    105 - 135
    115 - 135
    115 - 155
    130 - 160

    Karlar
    134-170
    g/L
    2
    aB-Natríum
    137-145
    mmól/L
    2
    aB-Kalíum
    < 1 m
    1 m - <12 m
    1 árs - <18 ára
    > 18 ára
    3,5 - 5,9
    3,5 - 5,6
    3,5 - 4,4
    3,5 - 4,4
    mmól/L
    2
    aB-Kalsíumjónir
    <3 d
    3 d - <5 d
    5 d - <15 d
    15 d - <18 ára
    >18 ára
    1,05 - 1,37
    1,10 - 1,42
    1,20 - 1,48
    1,20 - 1,38
    1,18 - 1,31
    mmól/L
    2
    Anjónabil međ Kalíum
    10 - 13
    mmól/L
    5
    Anjónabil án Kalíum
    6 - 9
    mmól/L
    5

    Bláćđablóđ

    Mćling
    Aldur
    Viđmiđunargildi
    Eining
    Heimild
    vB-pH
    Styrkur vetnisjóna
    7,32 - 7,43
    1
    vB-pCO2
    Hlutţrýstingur koldíoxíđs
    38 - 58
    mmHg
    6
    vB-pO2
    Hlutţrýstingur súrefnis
    Ekki til viđmiđ
    mmHg
    1
    vB- HCO3-
    Aktuelt bíkarbónat
    cHCO3- (P,st)
    22 - 30
    mmól/L
    6
    vB-BE(st)
    Standard base excess cBEecf
    -1,9 - 4,5
    mmól/L
    6
    vB-Standard bíkarbónat
    cHCO3- (P,st)
    22 - 27
    mmól/L
    1
    vB-Laktat
    0,4 - 2,2
    mmól/L
    6
    vB-Glúkósi
    <1 dags
    1 dags
    2ja daga - 3ja vikna
    4 vikna - 17 ára
    >17 ára
    1,7 - 3,4
    2,2 - 3,4
    2,7 - 4,5
    3,3 - 5,6
    4,0 - 6,0
    mmól/L
    2
    vB-Kalíum
    <1 mán
    1 - 12 mán
    1 - 17 ára
    >17 ára
    3,5 - 5,9
    3,5 - 5,6
    3,6 - 4,5
    3,5 - 4,4
    mmól/L
    2/6
    vB-Natríum
    135 - 143
    mmól/L
    6
    vB-Kalsíumjónir
    1,14 - 1,29
    mmól/L
    6
    vB-Methemóglóbín
    0,3 - 0,9
    %
    6
    vB-CO-Hemóglóbín
    0,4 - 1,4
    %
    6

    Hárćđablóđ

    Mćling
    Aldur
    Viđmiđunargildi
    Eining
    Heimild
    hB-pH
    Styrkur vetnisjóna
    7,35 - 7,45
    1
    hB-pCO2
    Hlutţrýstingur koldíoxíđs
    34 - 45
    mmHg
    1
    hB-pO2
    Hlutţrýstingur súrefnis
    80 - 103

    mmHg
    1
    hB- HCO3-
    Aktuelt bíkarbónat
    cHCO3- (P)c
    22 - 27

    mmól/L
    1
    hB-BE(st)
    Standard base excess cBEecf
    +/- 3
    mmól/L
    1
    hB-Standard bíkarbónat
    cHCO3- (P,st)
    22 - 27
    mmól/L
    1
    hB-sO2
    Súrefnismettun mćld
    <7 daga
    >7 daga
    40 - 90
    95 - 98
    %
    1
    hB-Laktat
    0,5-1,7
    mmól/L
    1
    hB-Glúkósi
    <1 dags
    1 dags
    2ja daga - 3ja vikna
    4 vikna - 17 ára
    >17 ára
    1,7 - 3,4
    2,2 - 3,4
    2,7 - 4,5
    3,3 - 5,6
    4,0 - 6,0
    mmól/L
    2
    hB-Kalíum
    Ekki til viđmiđ
    mmól/L
    hB-Natríum
    137 - 145
    mmól/L
    1
    hB-Kalsíumjónir
    1,02 - 1,31
    mmól/L
    1

    Fyrir centralvenublóđ gilda önnur viđmiđ, pH ađeins lćgra eđa um 0,04, pCO2 um 7,5mmHg hćrri, pO2 um 60 mmHg lćgri og BE um 1 mmól/L hćrri. Súrefnismettun (sO2 ) um 25% lćgri (3).
    Hide details for NiđurstöđurNiđurstöđur
    Túlkun:
    Mćling á ofantöldum rannsóknum gefur mynd af öndunar- og efnaskiptaástandi sjúklings, auk ţess sem hćgt er ađ greina hvernig mismunandi kompensatorískir ţćttir virkjast sem reyna ađ koma ástandinu aftur í eđlilegt form.
    Rannsóknin er ţví notuđ viđ ýmsa sjúkdóma, slys og eitranir.

Ritstjórn

Helga Sigrún Sigurjónsdóttir
Ingunn Ţorsteinsdóttir
Fjóla Margrét Óskarsdóttir
Ólöf Sigurđardóttir
Gunnhildur Ingólfsdóttir

Samţykkjendur

Ábyrgđarmađur

Ísleifur Ólafsson

Útgefandi

Ingunn Ţorsteinsdóttir

Upp »


Skjal fyrst lesiđ ţann 03/04/2011 hefur veriđ lesiđ 10886 sinnum
OSZAR »